Jammer voor Demmink: Jan Poot gaat dóór

21-02-2014

"Met het bevel van het Gerechtshof dat een onderzoek naar kindermisbruik tegen mr. Joris Demmink moet worden geopend, gaat een beschamende doofpot open. Dat is in hoge mate de verdienste van Jan Poot. Zijn zoon: “Zo zit mijn vader nu eenmaal in elkaar,” schrijft journalist Henk Rijkers in de gedrukte editie van Katholiek Nieuwsblad van 21 februari 2014. Het lijkt erop dat Rijkers de enige Nederlandse journalist is die zich er nooit door niemand van heeft laten weerhouden te blijven schrijven over de Demmink-zaak. Hij interviewde Jan en Peter Poot over hun aanhoudende strijd om de onderste steen boven te krijgen.

“We zien een patroon van intimidatie”, zegt Jan Poot (89) in zijn huis in Wassenaar. “De advocaat van Joris Demmink heeft, terwijl hij betaald werd door minister Opstelten, journalisten gedreigd met zakelijke en persoonlijke ondergang. Toenmalig minister Donner heeft de media eveneens bedreigd. Dat heeft zijn uitwerking niet gemist. Over het zwijgen van NRC Handelsblad heb ik vorige week in Katholiek Nieuwsblad geschreven. De politiek durfde de kwestie evenmin aan te kaarten. Alleen CDA’er Pieter Omtzigt wel. En ook in de Raad van Europa zijn kritische vragen over de Nederlandse regering gesteld.”

‘Redelijk vermoeden’
Toch worden aan de pedofilie-beschuldigingen tegen de voormalige secretaris-generaal van Justitie nu weer heel wat krantenpagina's gewijd. Op 21 januari vonniste het Gerechtshof verrassend – en mogelijk onder druk van de naderende getuigenverhoren – dat inmiddels sprake is van “een redelijk vermoeden” dat Demmink zich aan verkrachting van minderjarigen in Turkije heeft schuldig gemaakt. Het OM moet daarom een onderzoek tegen de oud-topambtenaar openen. Daarmee is de publicitaire ‘ban’ verbroken: de media durven weer. Maar hoe karakteristiek: de meeste proberen op twee paarden tegelijk te wedden: is Demmink gewoon schuldig of is de homoseksuele ambtenaar toch ook een beetje slachtoffer? Wil men hem hoe dan ook in verband brengen met kindermisbruik?

Niet zo ‘handig’
Dat laatste is niet zo moeilijk. Zoals Henk Krol vorige maand in Een op Eén tegen Eva Jinek zei, is het niet zo “handig” dat de topambtenaar destijds “een vriendje” had die “kinderporno maakt”. Krol zinspeelde hiermee op de Tsjechische porno-acteur Libor Ctvrtlík met wie de voormalige secretaris-generaal van Justitie een verhouding had. De relatie werd tegenover KN bevestigd door Hans Bakker, oud-chauffeur van Demmink, die het overigens voor zijn baas opneemt en in de overige beschuldigingen niet gelooft.

‘Wegkijken kan niet meer’
“Over twee weken gaan de getuigenverhoren tegen Demmink van start”, zegt Poot, die zeker is van zijn zaak. “Daar komen twee gevangenisdirecteuren aan het woord die al in de jaren negentig verhalen over Demminks pedofilie hoorden uit de mond van diens naaste medewerkster. Ook die is als getuige opgeroepen, maar zij heeft met steun van het ministerie van Justitie – en misschien kwam het voorstel daar ook vandaan – een strafklacht tegen die gevangenisdirecteuren ingediend. Opnieuw een voorbeeld van het op staatskosten onder druk zetten van getuigen. Dit heb ik minister Opstelten in mijn brief van 12 februari voor de voeten geworpen. En alle fractievoorzitters van de Tweede Kamer heb ik daarvan op de hoogte gesteld. Wegkijken kan niet meer.”

‘Het systeem is verrot’
Samen met zijn zoon Peter, directeur van Chipshol, heeft Jan Poot jarenlang gevochten om de affaire Demmink op de agenda te krijgen. Hij heeft miljoenen geïnvesteerd om misstanden bij Justitie uit te zoeken. “Demmink is slechts een voorbeeld daarvan, maar wel een dat Nederland grote schade bezorgt”, zegt Poot beslist. “Het systeem is verrot en Demmink verpersoonlijkt dat”, vult zijn zoon aan. Zij hopen dat diens ontmaskering het Nederlandse volk de ogen zal openen voor de corruptie in de top van het landsbestuur.

Internationale aandacht
Jan Poot is zoon van een veehandelaar. Als hij hoort dat de interviewer uit Den Bosch is gekomen, haalt hij met zichtbaar plezier herinneringen op hoe hij met zijn vader de Bossche Veemarkthallen bezocht. Zelf wordt de jonge Poot echter planoloog van de provincie Zuid-Holland. Vervolgens wordt hij zelfstandig gebiedsontwikkelaar. Als zodanig is hij visionair. Parkstad Leusden is in de jaren zestig zijn eerste grote project. Het trekt internationale aandacht. “Het eerste echte woonpark in Nederland”, zegt hij trots. In de jaren zeventig en tachtig is hij ook verantwoordelijk voor het Franse skistation Valmorel, opnieuw een bijzonder project. Het legt hem allemaal geen windeieren.

‘Voor Nederland’
In de jaren tachtig vat Jan Poot het plan op Schiphol uit te bouwen tot een unieke wereldluchthaven en economische motor. Hij is geïnspireerd door voorbeelden uit Amerika, zoals Atlanta. Hij richt Chipshol op, “niet voor mezelf, voor Nederland”. Het is een ideaal dat hij snel wil verwezenlijken, want hij is dan de zestig al gepasseerd. Maar Poot stuit op steeds meer tegenwerking, onder andere van het jaloers geworden Schiphol zelf. Het leidt tot rechtszaken waarin Poot uiteindelijk een schadevergoeding van bijna 100 miljoen weet te bedingen. Maar op het hoogtepunt in 2006 worden plotsklaps de rechters gewisseld en kan Poot naar zijn geld fluiten. Van de door de staat strategisch ‘ingevlogen’ nieuwe rechters moet Poot met zestien miljoen genoegen nemen. Wat zit daarachter?

Hoorzitting
Poot krijgt in 2009 een brief van twee klokkenluiders. Daarin wordt een Haags pedofielennetwerk beschreven. Joris Demmink zou daarin ‘chantabel en chanteur’ tegelijk zijn, een manipulator die veel hooggeplaatsten aan een touwtje heeft. Poot besluit de stinkende zaak open te gooien. Hij schrijft het onthullende en onthutsende boek De Demmink Doofpot, met een gelijknamige website (waar je het boek gratis kunt downloaden), die alle vorderingen in de affaire bijhoudt. Ook bewerkt Poot dat in het Amerikaanse Congres in 2012 een hoorzitting over de Nederlandse secretaris-generaal wordt gehouden. Daar leggen een oud-rechercheur, iemand die als puber door Demmink misbruikt zegt te zijn, en mr. Adèle van der Plas, de advocate van de twee Turken, vernietigend getuigenis af. Deze spectaculaire gebeurtenis wordt door bijna alle Nederlandse media doodgezwegen, met uitzondering van Katholiek Nieuwsblad en het Algemeen Dagblad. Twee dagen later komt die laatste zelfs met een grootse primeur, inclusief getuigenverklaringen: ‘Justitiebaas had contact met pooier van jongetjes’.

Demonstratief
Demmink kondigt demonstratief stappen aan, maar doet in feite lange tijd niets. Inmiddels heeft Poot de stichting De Roestige Spijker ‘tegen doofpotten en voor onderzoeksjournalistiek’ helpen oprichten. Die dwingt Demmink zich te verweren, omdat de stichting anders het AD-artikel zal herpubliceren samen met de professionele YouTube-documentaire Dutch Injustice: When Child Traffickers Rule A Nation (Hollands Onrecht. Als kindermisbruikers een natie regeren). Demmink moet nu wel in actie komen. Opnieuw kiest hij voor tijdrekken: hij spant een bodemprocedure tegen het AD aan. Daarin weet de stichting zich echter als belanghebbende te ‘voegen’ en een getuigenverhoor voor elkaar te krijgen. Mogelijk heeft dat het Gerechtshof vorige maand mede bewogen om de klacht van de Turkse jongemannen, die als kind in 1996 door Demmink zeggen te zijn verkracht, toe te wijzen.

Piet-Hein Donner
Een centrale rol in de affaire Demmink speelt de huidige vice-voorzitter van de Raad van State, Piet-Hein Donner. “Als minister van Justitie heeft hij Demmink in 2002 aangesteld als secretaris-generaal, ondanks de beschuldigingen waarvoor hij nu vervolgd wordt”, zegt Poot. “Hoe kon een minister iemand met zo’n bevlekt blazoen aanstellen? Als baas van Justitie kon Demmink ervoor zorgen dat onderzoeken tegen hem op niets uitliepen. Ondertussen bleef Donner, net als zijn opvolgers Hirsch Ballin en Opstelten, volhouden dat de beschuldigingen nergens op waren gebaseerd. Hij liet hen die gehoor probeerden te krijgen voor wat hen overkomen was, in de kou staan. De mensen die aangifte durfden doen, heeft Donner zelfs weggezet alsof zij erop uit waren Demminks reputatie te besmeuren.” Poot, verontwaardigd: “Kan zo iemand na de uitspraak van het Gerechtshof nog gehandhaafd worden in de top van de Raad van State, ons hoogste bestuursrechtsorgaan en adviescollege van de regering?” Beslist: “Nee, hij moet aftreden.”

Doorgaan
Jan Poot, vader van zes en grootvader van twintig, wordt dit jaar negentig. “Wij zeggen in de familie ook wel eens: ‘Pa, hou eens op, ga eens wat leuks doen’”, zegt zoon Peter. “Maar zo zit mijn vader nu eenmaal niet in elkaar. Jammer voor Demmink, Donner en de Nederlandse regering, maar hij zal doorgaan tot hij zijn doel bereikt heeft.”